Xuyên khung bạch chỉ – bộ đôi dược liệu quý chữa bách bệnh bạn nên biết
Hiện nay, nhiều dược liệu như cháo, canh dưỡng sinh đều sử dụng hai loại dược liệu là xuyên khung và bạch chỉ để bồi bổ cơ thể, bổ não, an thần, nhất là vào mùa hè “binh đao”. Hoặc một số bài thuốc chữa say nắng, say nóng sử dụng hai vị thuốc này. Nhưng vai trò, cách sử dụng và liều lượng của hai loại hương liệu này thì không phải ai cũng rõ lắm.
Xuyên khung bạch chỉ là hai loại thuốc nam của Trung Quốc du nhập vào nước tôi từ thế kỷ trước. Trong y học cổ truyền, hai vị thuốc này thường được dùng phối hợp để chữa các bệnh cảm mạo, cảm mạo, đau đầu và các bệnh khác. Mời các bạn tham khảo bài viết dưới đây của Kenhtinnhanh tìm hiểu kĩ hơn về tác dụng chữa bệnh của xuyên khung bạch chỉ.
Mục lục
Giải thích vì sao trong y học cổ truyền lại hay sử dụng cặp xuyên khung bạch chỉ
Xuyên khung có vị cay, tính ấm, quy vào 3 kinh phế, đởm và tâm bào. Có tác dụng đuổi phong tà, giảm đau, lý khí hoạt huyết dùng cho các trường hợp kinh nguyệt không đều, đầu nhức hoa mắt, cảm mạo phong hàn (cảm lạnh), sốt cao, rét nhiều, ngực bụng đầy chướng, bán thân bất toại, chân tay co quắt, ung thư. Những người âm hư hỏa vượng không được dùng.
Bạch chỉ có vị cay, tính ôn, vào 3 kinh phế, vị và đại tràng. Có tác dụng phát biểu khứ phong, thẩm thấp, hoạt huyết bài nùng sinh cơ, giảm đau, dùng để làm thần kinh hưng phấn, làm huyết trong cơ thể vận chuyển nhanh chóng, làm thuốc thư gân, ra mồ hôi, chữa nhức đầu, bệnh về đầu, mặt, xích bạch đới, thông kinh nguyệt. Thường dùng bạch chỉ làm thuốc giảm đau, chữa nhức đầu, cảm mạo, hoa mắt, đau răng, còn dùng làm thuốc cầm máu, đại tiện ra máu, chảy máu cam.
Như vậy, hai vị xuyên khung bạch chỉ đều quy vào kinh phế, có tác dụng trừ phong, hoạt huyết, chữa các bệnh về đầu, mặt nên thường phối hợp xuyên khung bạch chỉ để điều trị cảm mạo phong hàn, nhức đầu hoa mắt, bế kinh.
Tác dụng khi sử dụng chung 2 vị thuốc xuyên khung bạch chỉ
Kết hợp 2 vị thuốc xuyên khung bạch chỉ với nhau giúp giảm cảm hàn. Dùng cho các bệnh do phong hàn gây ra. Biểu hiện đau đầu, chủ yếu đau đầu phần trán, đau nhức xương lông mày; hốc mắt hoặc đau mắt mà nước mắt tràn ra.
Giúp giảm hiệu quả các triệu chứng cảm cúm: sốt, nhức đầu, hắt hơi, sổ mũi; chảy nước mũi.
Một số bài thuốc cổ phương kết hợp bộ đôi xuyên khung bạch chỉ bạn nên biết
Đối với hệ thần kinh trung ương
Theo Thụ Thượng Sư Thọ: Xuyên khung có tác dụng trấn tĩnh hệ thần kinh trung ương. Dùng nướcsắc Xuyên khung 25-50g/Kg thể trọng cho uống. Thấy có khả năng ức chế ở chuột lớn, kéo dài thời gian ngủ. Tinh dầu Xuyên khung liều nhỏ có tác dụng ức chế đối với hoạt động của đại não. Nhưng lại hưng phấn đối với trung khuvận mạch, hô hấp và phản xạ ở tủy sống (con vật yên tĩnh, tự động vận động giảm xuống. Nhưng huyết áp tăng cao, hô hấp và phản xạ cũng tăng). Nếu dùng liềuquá cao thì đại não bị tê liệt mạnh, các trung khuphản xạ tủy sống có thể bị ức chế. Do đó huyết áp tụt xuống, nhiệt độ có thể giảm, hô hấp khó khăn; vận động có thể bị tê liệt và chết.
Tác dụng đối với hệ thần kinh: Nước sắc Xuyên khung cho uống với liều 25-50g/kg có tác dụng trấn tĩnh trên chuột và chuột nhắt. Thuốc kéo dài tác dụng gây ngủ của chất Barbituric. Nhưng không ảnh hưởng đến tác dụng kích thích của Caffein (Chinese Herbal Medicine).
Trị cảm cúm, sốt gai rét, nhức đầu ê ẩm, thân thể đau mỏi
Bạch chỉ, xuyên khung mỗi vị một lượng bằng nhau. Tán thành bột, mỗi lần uống 2-3g, ngày 3-4 lần uống với nước nóng hoặc rượu cho ra mồ hôi.
Cửu vị khương hoạt thang
Khương hoạt, cam thảo, phòng phong, thương truật mỗi thứ 6g; tế tân 4g; xuyên khung, bạch chỉ, sinh địa, hoàng cầm mỗi thứ 8g. Sắc uống, ngày 1 thang. Chữa cảm phong hàn kèm đau nhức các khớp xương (có thấp).
Chữa đầu đau
Dùng Xuyên khung phối hợp Thạch cao (sống ), Tế tân, Cúc hoa. (Do phong hàn: thêm Bạch chỉ, Khương hoạt, Phòng phong. Do phong nhiệt thêm Cúc hoa, Bạc hà, Liên kiều. Do phong thấp thêm Bạch chỉ, Khương hoạt, Thương truật, Cảo bản;Do huyết ứ thêm Hồng hoa, Đào nhân; Đương quy, Xạ hương
Xuyên khung, Kinh giới đều 12g, Bạc hà 24g, Phòng phong 4g, Tế tân 3g, Khương hoạt, Bạch chỉ đều 6g, tán nhỏ trộn đều. Ngày uống 2 lần, mỗi lần 6g uống với nước chè.
Chữa đau đầu (nhiều trước trán)
Khu Phong Thanh Thương ẩm gồm: Bạch chỉ 12g, Xuyên khung 4g, Phòng phong 12g, Khương hoạt 8g, Hoàng cầm 8g, Sài hồ 8g, Kinh giới 8g, Cam thảo 4g: sắc nước uống.
Nguồn: thaythuocvietnam.vn